AUTO CANCEL
Ignacy Łukasiewicz – Muzeum Gazowni Warszawskiej

Ignacy Łukasiewicz

Dzieciństwo

Jan Boży Józef Ignacy Łukasiewicz urodził się 8 marca 1822 roku w Zadusznikach koło Mielca. Był synem Józefa Łukasiewicza i Apolonii ze Świetlików. Miał sześcioro rodzeństwa – czterech braci: Aleksandra, Franciszka, Józefa Jakuba i Jakuba Józefa Ignacego oraz dwie siostry: Emilię i Marię. Ojciec Ignacego był najprawdopodobniej dzierżawcą Zadusznik oraz Zachwiejowej i Czajkowej. Cała rodzina w 1830 roku opuściła Zaduszniki i przeniosła się do Rzeszowa.

W 1832 roku Ignacy Łukasiewicz rozpoczął naukę w gimnazjum pijarów w Rzeszowie, w którym od roku uczył się jego starszy brat Franciszek. Ignacy był bardzo dobrym uczniem, jednak rodzice nie mogli sobie pozwolić, żeby płacić za wykształcenie obydwu synów. Zadecydowano, że kształcił się będzie tylko Franciszek. Ignacy ukończył cztery klasy i w czerwcu 1836 roku w wieku czternastu lat trafił na praktykę do apteki magistra Antoniego Swobody w Łańcucie. Wkrótce Ignacy stracił ojca, który zmarł w listopadzie 1836 roku.

Ignacy - spiskowiec

Od 1840 roku Ignacy utrzymywał kontakty z konspiracją niepodległościową. Nawiązał wówczas kontakt z powstańcem listopadowym Antonim Tarłowskim, który jednak wkrótce został aresztowany. Mimo że nikogo nie wydał, w aktach Łukasiewicza pojawiła się adnotacja „politycznie podejrzany”. W 1841 roku przeniósł się do Rzeszowa, gdzie rozpoczął pracę w aptece Hübla. Gdy w 1844 roku Edward Dembowski odbudowywał konspirację galicyjską, Łukasiewicz został „agentem rewolucyjnym” na terenie Rzeszowa i Łańcuta.

Spiskowcy planowali wybuch powstania nocą z 21 na 22 lutego 1846 roku, jednak władze austriackie udaremniły ten zamiar. Podobnie jak jego współpracownicy, Ignacy Łukasiewicz został aresztowany 19 lutego 1846 roku. Mimo znalezienia należących do Ignacego zakazanych dzieł Austriacy nie byli w stanie udowodnić mu udziału w spisku. Po niemal dwuletnim pobycie Łukasiewicza w więzieniach w Rzeszowie i we Lwowie sąd umorzył śledztwo przeciw niemu i 27 grudnia 1847 roku Ignacy mógł opuścić więzienie. Dostał jednak dozór policyjny i nie mógł opuszczać Lwowa.

Ignacy – farmaceuta

Po wyjściu z więzienia Ignacy zamieszkał u brata Franciszka we Lwowie. Przez prawie osiem miesięcy pozostawał bez pracy. Wreszcie 18 sierpnia 1848 roku zaczął pracę w aptece Pod Złotą Gwiazdą jako pomocnik aptekarski, gdzie notował receptury w almanachu nazwanym Manuscript. Dzięki wstawiennictwu swojego szefa Piotra Mikolascha 15 września 1850 roku podjął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, przy którym działało studium farmaceutyczne. Po ukończeniu dwuletnich studiów w Krakowie i Wiedniu magister farmacji Ignacy Łukasiewicz powrócił do pracy w aptece we Lwowie, gdzie objął stanowisko prowizora.

Pod koniec 1854 roku Łukasiewicz przeprowadził się do Gorlic. Przejął tam aptekę i prowadził działalność jako farmaceuta, toksykolog, chemik i biolog. Przypisuje mu się duże zasługi w walce z epidemią cholery w 1855 roku, kiedy z pełnym poświęceniem leczył wszystkich chorych. Na początku 1857 roku Łukasiewicz wziął w dzierżawę drugą aptekę w Jaśle, dokąd przeniósł się na stałe pod koniec 1858 roku. W Gorlicach 20 kwietnia 1857 roku poślubił swoją siostrzenicę Honoratą Stacherską.

Ignacy – chemik i przedsiębiorca naftowy

Po powrocie ze studiów Ignacy Łukasiewicz wraz z Janem Zehem podjęli prace nad destylacją ropy naftowej. Na przełomie roku 1852 i 1853 udało im się uzyskać naftę metodą frakcjonowanej destylacji. We współpracy z lwowskim blacharzem Adamem Bratkowskim Łukasiewicz skonstruował następnie lampę naftową, która zaświeciła w aptece w marcu 1853 roku.

Po przenosinach do Gorlic w 1854 roku wynalazca wszedł w spółkę z Tytusem Trzecieskim i na ziemi Karola Klobassy w Bóbrce koło Krosna założył pierwszą na świecie kopalnię ropy naftowej. W 1855 roku natrafiono tam na bogate złoże ropy. Rok później wspólnicy założyli w Ulaszowicach destylarnię. W 1859 roku Łukasiewicz przystąpił z braćmi Apolinarym i Eugeniuszem Zielińskimi do spółki zajmującej się wydobyciem ropy w Klęczanach, jednak wkrótce ich drogi się rozeszły. W kolejnych latach, po śmierci córki i pożarze destylarni w Ulaszowicach, zakupił wieś Chorkówka wraz z przyległym folwarkiem, gdzie zamieszkał z żoną i wybudował rafinerię. W latach 1868–1881 zainicjował powstanie kopalń ropy naftowej w Ropiance, Wilszni, Smerecznem, Ropie i Wójtowej.

Ignacy – polityk i społecznik

Dzięki zyskom z Bóbrki Trzecieski i Łukasiewicz mogli wspierać finansowo powstańców styczniowych w 1863 roku. W 1868 roku Ignacy wszedł do gremiów samorządowych, a osiem lat później został wybrany na posła czwartej kadencji galicyjskiego Sejmu Krajowego. Był związany z partią demokratyczną, skupioną wokół Franciszka Smolki. Za główny cel swojej działalności, zarówno na poziomie samorządowym jak i sejmowym, Ignacy Łukasiewicz stawiał zmniejszenie „nędzy galicyjskiej”. Z racji profesji był w Sejmie przede wszystkim rzecznikiem spraw naftowych – doprowadził między innymi do powołania Rady Górniczej.

Kiedy dorobił się fortuny na naftowym biznesie, rozwinął działalność społeczną. Udzielał pomocy finansowej i protekcji synom chłopów rozpoczynającym naukę, odstępował chłopom drewno na budowę, leczył ich za darmo, dawał im pożyczki na utrzymanie koni. W Chorkówce zorganizował kasę gminną. Jako jeden z nielicznych właścicieli ziemskich nie produkował wódki, a za pijaństwo zwalniał z pracy. W 1868 roku założył w kopalni w Bóbrce instytucję ubezpieczeniową – kasę bratniej pomocy. Dużą wagę przywiązywał do edukacji – w 1875 roku pomógł żonie zorganizować w Chorkówce szkołę koronkarską dla dziewcząt. Zorganizował także i finansował szkoły powszechne w Chorkówce, Bóbrce i Zręcinie. Wraz z Klobassą sfinansował też budowę kościoła w Zręcinie.