Muzeum Gazowni Warszawskiej ma zaszczyt zaprezentować część unikalnych eksponatów znajdujących się w zbiorach. Stanowią one istotny element wystawy stałej, która umożliwia zwiedzającym bezpośredni kontakt z historią. Każdy obiekt kryje w sobie niepowtarzalną opowieść, pozwalając na głębsze zrozumienie minionych epok.
Największym atutem ekspozycji jest jej interaktywny charakter – zwiedzający mogą nie tylko podziwiać eksponaty, lecz także doświadczyć atmosfery dawnych czasów.
Wszystkie prezentowane zabytki są dostępne „na wyciągniecie ręki”, dzięki czemu odwiedzający mogą zapoznać się z strukturą ich budowy, wagą, dokładnością wykonania, etc.
MGW zaprasza do odkrywania dziedzictwa kulturowego w wyjątkowej, autentycznej scenerii.
Produkcja: Polska
Czas powstania: lata 20 – XX wieku
Wymiary: 10 x 12 x 8 cm
Wykonane było z żeliwa niklowanego i posiadało metalową rączkę. W celu nagrzania żelazka zapalany był płomień w podgrzewaczu i ustawiano na nim żelazko w pozycji pionowej. Płomień ogrzewał żelazko od wnętrza, a produkty spalania uchodziły dwoma otworami, umieszczonymi w przedniej części żelazka. Dobrze ustawiony płomień na podgrzewaczu miał niebiesko – zielony środek. Płomień gazowy musiał być wyregulowany tak, aby nie wychodził przez górne otwory żelazka.
Czas powstania: początek XX wieku
Wymiary: 7,5 x 6,5 x 30 cm
Podgrzewacz, na którym spoczywała lokówka – karbówka, miał przegubowy uchwyt, co pozwalało na manewrowanie palnikiem w poziomie. Karbówka była popularnym elementem wyposażenia salonów fryzjerskich i po odpowiednim nagrzaniu, pozwalała na wykonanie ondulacji.
Produkcja: Polska
Wytwórca: Wytwórnia Pieców Kąpielowych w Warszawie
Czas powstania: początek XX wieku
Wymiary: 85 x 32 x 20 cm
Ten model przeznaczony był do montażu w łazience z naturalnym (grawitacyjnym) wyciągiem spalin z otwartej komory spalania. Posiadał automatykę sterującą pracą pieca, jak również możliwość regulacji temperatury wody. Podgrzewał wodę w wannie i mógł służyć jako natrysk. Obudowa była pokryta tłoczonymi zdobieniami, co nadawało mu eleganckiego charakteru.
Produkcja: Niemcy
Czas powstania: początek XX wieku
Wymiary: 9 x ø 15 cm
Ten typ kuchenki jest urządzeniem bardzo rzadko spotykanym i stanowi cenny eksponat muzealny. Ten model posiadał bogato zdobioną okrągłą płytę główną i wykonany był z żeliwa. Palnik posiadał system oszczędnościowy typu ,,JUNKER & Ruh”. Obudowa palnika była otwarta, a konstrukcja sprowadzała się do okrągłego obramowania z kilkoma żeberkami, celem należytego doprowadzenia powietrza dołem i odprowadzenia spalin górą.
Produkcja: Niemcy
Wytwórca: VEB JUNKERS (produkcji niemieckiej)
Czas powstania: lata 30 – XX wieku
Wymiary: 8 x 44 x 28 cm
Ten model kuchni posiadał jednolitą płytę główną z podwójnymi palnikami systemu oszczędnościowego, typu ,,JUNKER & Ruh” z dyszą regulacyjną zużywającą minimalną ilość gazu.
Obudowa palników była otwarta, konstrukcja sprowadzała się do kwadratowego obramowania z kilkoma żeberkami, celem należytego doprowadzenia powietrza dołem i odprowadzenia spalin górą.
Produkcja: Niemcy
Wytwórca: VEB Kuppersbusch
Czas powstania: lata 30 – XX wieku
Wymiary: 71 x 106 x 84 cm
Ten model kuchni był wielofunkcyjny i zasilany był gazem lub węglem. Płyta i pokrywy ciemno – emaliowane, wkładka żeliwna grafitowana. Kuchnia posiadała wmontowany fabrycznie, kociołek do wody o pojemności 8 litrów, z mosiężnej blachy niklowanej, wpuszczonym pomiędzy oddziałem gazowym i węglowym. Nieodłącznym uzupełnieniem konstrukcji kuchni było nakrycie palenisk gazowych, które w czasie gotowania stwarzają bardzo estetyczną i praktyczną funkcję.
Produkcja: Polska
Wytwórca: wykonana przez pracowników Aparatowni w Gazowni Warszawskiej
Czas powstania: lata 30 – XX wieku
Wymiary: 19 x 13 x 21,5 cm
Ten model palarki został wykonany przez pracowników Aparatowni Gazowni Warszawskiej i służył do palenia kawy naturalnej. Palarka była przeznaczona do biur oraz do użytku domowego. Unikalny i jedyny w swoim rodzaju system mieszania (obracany ręcznie pojemnik w kształcie walca) zapewniał równomierne palenie ziaren. Czas palenia wynosił 5 – 8 minut.
Produkcja: Polska
Czas powstania: przełom XIX i XX wieku
Głowica lampy gazowej wykonana była z mosiądzu z bogatymi zdobieniami. W skład palnika wchodziła: dysza ceramiczna wyposażona w specjalną koszulkę, zwaną siatką „Auera”, palnik dyżurny oraz kierownicę mieszanki gazu wraz z zaworem sterującym palnikiem głównym lampy. Uzupełnieniem lampy był stylizowany klosz szklany z malowanym motywem kwiatowym.
Produkcja: Polska
Wytwórca: wykonana przez pracowników Aparatowni w Gazowni Warszawskiej
Czas powstania: lata 30 – XX wieku
Wymiary: 19 x 13 x 21,5 cm
Ten miniaturowy kominek gazowy to bardzo piękne rękodzieło wykonane profesjonalnie. Posiadał emaliowaną obudowę żeliwną z ornamentem geometrycznym oraz doskonale skonstruowaną komorę grzewczą, która została wyposażona w rurki ceramiczne, co zdecydowanie podnosiło sprawność grzewczą kominka.
Produkcja: Niemcy
Wytwórca: Elektrolux Erzeugnis Gas Kühlschrank
Czas powstania: przełom XIX i XX wieku
Wymiary: 113,5 x 61 x 58 cm
W tym modelu został zastosowany wynalazek z 1876 roku, fizyka Carl Von Linde pozwalający na powstanie jednostki chłodniczej. Do obniżenie temperatury żywności użyto ciekłego amoniaku, który przechodząc przez parownik w stan gazowy – na wskutek podgrzania palnikiem gazowym, pobiera ciepło z chłodzonego otoczenia – obniżając w ten sposób temperaturę wewnątrz lodówki.
Na tym liczniku produkcji niemieckiej na tabliczce zamieszony był symbol PŁOM. Zapis ten określał jego przepustowość. Tabliczka znamionowa wskazywała, że wynosiła ona 5 PŁOM, czyli 5 płomieni.
Produkcja: Niemcy
Wytwórca: Siegma Elster Berlin Nkonigsstr № 67 Typu V ª fabryczny № 264885
Czas powstania: 1899 rok
Wymiary: 40 x 14 x 30,5 cm
Miechy licznikowe tego modelu wykonywane były ze skóry koziej. Przepływając przez gazomierz, gaz napełniał kolejno dwa miechy, które poruszały się na przemian i napędzały liczydło.
Czas powstania: 1899
Miejsce powstania: Berlin, Niemcy
Wymiary / Waga: 360 x 360 x 418 cm.
Licznik gazowy biętościowy typu mokrego (skrzydełkowego) to objętościowe urządzenie pomiarowe przeznaczone do precyzyjnego pomiaru ilości wyprodukowanego gazu oraz rozliczeń handlowych. Gazomierz ten mierzył objętość przepływającego gazu niezależnie od jego temperatury i ciśnienia, co zapewniało wysoką dokładność pomiaru – przy sprawnie działającym urządzeniu wynosiła ona ±2%.
Urządzenie składa się z walcowej obudowy, wewnątrz której obraca się bęben typu Crosse’y’a, wykonany z obołowionej blachy. Bęben podzielony jest na cztery komory, zamknięte powierzchnią wody o stałym poziomie. Dzięki takiej konstrukcji każda z komór ma znaną i stałą pojemność. Podczas obrotu bębna każda porcja gazu odmierzana jest w sposób powtarzalny i dokładny, a następnie kierowana do przewodu wylotowego.
Pomiar objętości gazu odbywa się poprzez zliczanie obrotów bębna – każde pełne jego obrócenie odpowiada ściśle określonej ilości przepływającego gazu, co jest bezpośrednio wskazywane przez liczydło gazomierza w metrach sześciennych (m³).
Gazomierz stacyjny typu mokrego był stosowany w pomiarach o dużej dokładności, szczególnie w instalacjach przemysłowych i stacjach przesyłowych gazu.
Urządzenie zostało wyłączone z eksploatacji w 1970 roku.
Nr fabryczny: № 252
Rok produkcji: 1904
Miejsce produkcji: Berlin, Niemcy
Wymiary: 750 × 260 × 350 cm
Urządzenie technologiczne służące do oczyszczania gazu z amoniaku metodą wymywania wodą. Płuczka obrotowa typu „Standard” posiada konstrukcję poziomego walca podzielonego na szereg komór, przez które kolejno przepływa ciecz płucząca (woda). Wewnątrz walca, wzdłuż osi, znajduje się wał napędowy z zamontowanymi tarczami wyposażonymi w drewniane ruszty.
Podczas pracy urządzenia tarcze obracają się z częstotliwością od 60 do 90 obrotów na godzinę, a ich powierzchnie są stale zwilżane przepływającą cieczą. Gaz wprowadzany jest do płuczki przez wlot o średnicy Ø 500 mm, przepływa przez urządzenie górną częścią komór w kierunku przeciwnym do kierunku przepływu cieczy (prąd przeciwprądowy), co zapewnia efektywne usuwanie amoniaku.
Układ wielokomorowy i konstrukcja obrotowa zapewniają dużą powierzchnię kontaktu fazy gazowej z cieczą oraz skuteczne oczyszczanie gazu z niepożądanych zanieczyszczeń.
Czas powstania: lata 20. XX w.
Miejsce powstania: Warszawa
Wymiary: 290 × 340 × 830 cm
Sprężarka technologiczna służąca do podnoszenia ciśnienia gazu w celu jego efektywnego transportu rurociągowego. Urządzenie umożliwiało sprężanie gazu z ciśnienia niskiego, ustalanego naporem zbiornika, do poziomu wysokiego – 1,0 atn – co pozwalało na przesył gazu przez Wisłę (na Pragę) oraz do miejscowości położonych na obrzeżach Warszawy.
Sprężarka została połączona bezpośrednio z napędem parowym – maszyną parową – za pomocą wspólnej osi i przekładni, co zapewniało synchronizację pracy obu jednostek.
Producent sprężarki: Lilpop, Rau i Loewenstein, Warszawa
Producent maszyny parowej: Schäffer & Budenberg G.m.b.H., Magdeburg-B
Urządzenie zostało wyłączone z eksploatacji w 1970 roku.
Dekoracyjny, wolnostojący piec grzewczy przeznaczony do spalania węgla lub drewna. Wykonany z ciężkiego, emaliowanego żeliwa. Na przełomie XIX i XX wieku Warszawska Gazownia Miejska rozwijała nie tylko infrastrukturę techniczną, ale także zaplecze socjalne.
Dla pracowników budowano mieszkania na terenie zakładu, wyposażone m.in. w specjalnie zaprojektowane piece, takie jak ten – łączące funkcjonalność z estetyką.
Charakterystyczne cechy to - frontowa płyta ozdobiona reliefowymi motywami geometrycznymi i ornamentalnymi, delikatnie fazowane krawędzie oraz stylizowane napisy eksploatacyjne. Przykład użytkowego wzornictwa z przełomu wieków.
Produkcja: Polska, Fabryka gazu w warszawie
Czas powstania: przełom XIX i XX wieku
Materiał: żeliwo emaliowane
Wymiary: wysokość – 72 cm, szerokość – 30 cm, głębokość – 40 cm